torsdag 25. oktober 2007

LAOS, landet som ein så lett gloeymer



Prosjekt :skulebarn i LAOS. Min kollega Marit med ektemann og nevoe er engasjert i sitt eige prosjekt i Laos . I fem år har dei koeyrt rundt i byen Savannaket og vitja landsbyskular. I samarbeid med rektorane har dei plukka ut dei fattige barna blant dei fattigaste.







Marit og & har vitja alle familiane for å vurdera behov for hjelp.








Me var ein heil gjeng,10stk, som ankom Savannahket med buss onsdag i sist veke. Me blei henta i pickupen og vår faste plass blei på lasteplanet.
Me trivst godt der. Frisk luft og sol gav oss ei kjensle av ein eksotisk livsstil.






Det var interessant og vera med ut på skulane, henta dei utvalgte barna og ta dei med i bilen. Rektoren deira var og med på heimebesoka.Den fyrste dagen var med på ein nyutvalgt skule der ingen hadde opplevd dette tidlegare. Mange inntrykk feste seg på linsa. Fattigdommen er stor. Mange legg seg svoltne kvar dag. Ikkje alle har pengar. Dei får bu gratis mot å halda oppsyn med plantasjar. Nokre livnærer seg med å selge innsekt og frukt som dei sankar. Andre jobbar på rismarkene og nokre brenn tre til kol som dei selg. Uansett kor fattige dei var så var alle gjestfrie og smilande. Dei som hadde noko å handla for sette alltid vatn fram til oss og dei kosta rismatter og planker slik at me skulle få sitta bra under vitjinga. For ein mangeårig sosiallærar var det utruleg givande å hoerya Marit intervjua foeresette om tilhoeva i familien. Observasjonsbrillene mine var på plass med ein gong. Mange spoersmål dukka opp og etter kvart lærte eg å skilja mellom dei som hadde det tilfredstillande og dei som var på smertegrensa blant dei fattige av dei fattigaste i dette landet. Besteforeldre som forsoerga barn og barnebarn, besteforeldre som var aleine med barnebarn, sjuke foreldre som hadde ein stor barneflokk, familiar med sjuke barn og einslege forsoergjarar.







Me fekk hoeyra historiar som fekk tårene fram hos både givar og mottakar. Ein fattig far med ein liten son kledd i filler hadde store bekymringar om framtida. Eldstesonen satt i fengsel og han var ikkje i stand til å arbeida eller skaffa familien mat.
Alle treng hjelp, men også her er der eit budsjett. Det er toeft å velja ut, men dei som får hjelp blir fulgt opp til dei går ut av ungdomskulen. Marit håper no på å foelgja opp kvar enkelt til og med v.gåande. Det er ikkje skuleplikt i Laos. Mange barn sluttar av skulen etter 5.klasse. Det kostar kr300 pr år å halda eit barn på skulen.






Prosjektet hjelper pr. dags dato ca 500barn.







Det var intense dagar, men glade dagar og gode dagar sjoelv om mykje var trist og tungt og fordoeya. Det er så lite som skal til for å gleda dette folket
og det gjer noko positivt tilbake. Denne dama her t.d . Ho har foedt 12 barn og er no 48år. Strålande vakker var ho og ho viste stolt fram det siste vidunderet medan hennar mann fortalte og fortalte og vitsa og lo og kledde seg opp i finstasen når me skulle ta bilete. Dei hadde det godt ilag sjoelv om dei hadde mista 5 barn og var svært fattige. Legg merke til kor reint det er rundt huset eller skuret som me ville kalt det.





















Ei anna kvinne kom heim frå markene medan me var der. Dei budde langt ute i jungelen. Guten hennar gjekk barbeint 1t kvar dag til skulen. I lunchen gjekk han den same vegen heimatt for så å gå tilbake og heim nok ein gong. Han spenstige mor ville vise oss korleis ho sanka innsekt som ho selde. På huk i reser fart spadde ho opp ein gillo, ein slags grashoppe. Innmaten blir teke ut og så blir han steikt i olje og krydder. Ho lova å ta det med som gåve den dagen me skulle levera ut skulepakkane.












Det var god stemning på skulane den dagen bilen kom med skulepakkar. Kvar elev blei ropt opp og kom fram for å ta imot. Eg fekk ei lita julestemning i hjartet av å sjå på. Etterpå blei ungane fotografert i lag med sine foeresette. To blinde jenter fekk og pakke. Eg fekk vera med den eine og proeva klede. Det var ikkje alt som passa, men då bytta dei innbyrdes.





Skuleuniform, sko, vinterjakke, toalettsaker, tannkost, og skriveboeker og blyanter er inhaldet i desse viktige dyrebare pakkane som dei får ein gong i året. Kjempestas for elevane. Dei er så glad for å få gå på skulen. Her er det ingen skulking.










Elevane sitt fint på rad og rekke. Alle har skriveboeker, men det er ikkje klassesett av læreboekene. Dei må det delast på. Det er ulik alder i klassane for nokre elevar har starta tidleg og nokre har starta seint. Det er ikkje uvanleg at


ein 8åring og ein 10åring går ilang i 2.klasse.




Skulegong er viktig for dei foeresette. Dei er så takknemleg for at dei får hjelp til dette. Prosjektet har som mål at den som får hjelp skal få seg ei utdanning slik at det kan kome både den utvalgte og familien til nytte. Det er ikkje uvanleg at familien sender gutar til tempelet. Då blir det ein munn mindre og mette.



Derfor var det så givande å foelgja Marit rundt på alle skulane og i heimane. Den store takksemda som låg utanpå liten og stor i tjukke lag er gull verd å ta med seg heim.



På utdelingsdagen hadde mange med seg gåver som t.d kokusnoetter og gilloar, og me steikte gilloar på hotellet og åt........ joda, sproett og godt , likna litt på chips... KNASK KNASK





































Ikkje alle hus såg ut som skur, det vil sei ikkje alle i landsbyen. Innimellom skura kunne ein finne slike Hoeghus på på påler. Eg lure på kven som bur i eit slikt midt inni ein fattig landsby???












BARN...........var det mange av, men har du sett for eit lite vidunder...... Joda eg begynne å bli klar for bestemorrollen kjenne eg når eg får ein slik nydeleg liten bult i armane. Mange skuelystne frå nabolaget kom til skulen for å se når me var der, og denne lille karen her har det bra trur eg.

















DING DONG.....rrrrrrrrrr. Det ringer inn til ny læringsoekt og kreativiteten bloeme under små kår. Ein utgått felg gjer nytten.

















Uten mat og drikke, duger heller ikkje hjelpearbeidarar..... Maten i Laos er like god som i Thailand. Ein får ikkje tid til å vera på slanking. Kvart måltid er eit varmt måltid og porsjonane er gode til ein billig penge. Det er spanande og proeva noko nytt....sort sett då. Gillo er ein ting, men denne gongen var det hund. Ein eigen hunderestaurant tok mannen til Marit oss med på. Sjoelv er han ein hardbarka jeger og han åt med stoerste apetitt. Han sa det var lite tilbehoer til. Forstod det slik at dei infoedte koste seg med hundekjoett og wisky/oel på same måte som ein har fenalår og tilbehoer heime. Tja,,,,, det falt ikkje heilt i smak?????
























Ris ete me kvar dag og det er eksotisk å sjå dei store rismarkene med alle arbeidarane i sine store runde hattar. Like fasinerande er det å se det liggja til toerk i buntar i landsbyane. Alle kryssar fingrar for at avlingane skal bli gode.












Dette er ein familie der ein opplever utvikling. Familien har vore i prosjektet nokre år. Far har fått seg jobb som sjåfoer. Dei har bygd på huset og fått vegger og dei har 3 barn som dei klarer å foelgja opp. Eg synst jo at fattigdommen auker med antall barn, og når barn får eigne barn igjen og alle skal bu under same tak så blir det mange munnar å metta etter kvart.




Kva med å leggja kondomer i skulepakken, tenkjer eg då????? Det er ikkje alt ein snakka om i dette lille landet som mange berre reiser gjennom. Thailand, Vietnam og Kina er meir interessante for dei fleiste. Laos ligg der med seg sjoelv og styresettet hindrer alt snakk om politikk og religion. Så kjekt å få oppleva at det nytte å stoppa opp her og se seg om i dette landet som ligg mange år bak Europa i utvkling og velstand. Det er mogleg å bidra med midler og hjelp og utvikling slik at nokon av dei svakaste i samfunnet går ein litt bedre kvardag i moete. Eg bur i smilets land, men jammen smiler dei her og. Denne gamle dama var forsoergjaren i ein av familiane me var innom. Eg såg at leppene var så raude og fine hos ein del av den kvinnelege befolkninga. Dei har pynta seg med leppestift tenkte eg, men dei du ...dei tygde på dametobakk fekk eg vita av Sadat, mannen til Marit. Vil ein ikkje ha hol i tennene så tygg tobakk var rådet frå dette familieoverhovudet. Ho tok ei frukt og knuste ho og så blanda ho ho med noko og la alt inni eit blad. Tygg du lenge nok blir du raud og fin i heile, absolutt heile kjeften. Vær så god.......


Me er jo i landet for å proeva ut ting og det gjorde eg,,,,, men det svei gitt. Mitt spytt blanda seg med andre raude spytteklyser på bakken under huset.

































Då er der heldigvis andre kjekkare ting å proeva. Stoff på stoff i mengder...... Mi gode romvenninne,Hilde tråkka byen rundt på kveldstid og fant både det eine og det andre. Me måtte berre ha det typiske Laos-skjoertet. Eit hav av fargar og moenstre, men me landa til slutt og fekk skreddersydde skjoert med oss i kofferten .
Dei tok me på oss den 5. og siste dagen i Laos. Skreddaren var så stolt av og visa oss fram. Ute på gata blei me stoppa for å få komplement. Me tok ein tok tok ut av byen for å se Laos eldste tempel. Her måtte me ha skjoert på og igjen blei det stor merksamd når me kom i Laoskjoert.
Det er ikkje få tempel i Asia, men dette var spesielt for det var mykje gammalt samstundes med at nytt blei bygd opp att. Her fekk me og prata med snauklippa nonner . Dei var like munkar og sjå til. Me fekk med oss velsigning om eit godt liv på returen.
Dermed var det retur frå Savannahket. Velsigninga tek me med oss til Marit og &.. Dette er eit prosjekt som er vel verdt å stoette opp om. Hjelpa når fram og går direkte til dei som treng ho.
Eg håpar eg kjem attende.
p.s I mogon dreg eg til Laos igjen. Hovudstaden denne gong p.g.a tursitvisumet mitt. Har vore på farten 3 helger på rad. Kunne vore fint med ei helg i ro i heimen,,,,,,,men men. Dama i farta har pakka kofferten for 6 nye dagar i Vientiane, Laos.





























tirsdag 23. oktober 2007

FEIRING




















HURRA for..................












Det har vore feiring i Mukdahan og i Bangkok. Den 13.okt blei klassens lille solstråle 8 år. Oen Ragnhild fekk vera prinsesse for ein dag og derfor blei fredag for ei god veke sidan avslutta med song, opning av gåve, kake og dekorering av krone. Den stolte og blide jenta sa på norsk at ho oenska seg ein blå sykkel. Dagen derpå sykla ho glad og noegd rundt på nettopp ein blå sykkel.












Same dag fekk eg meg ein ny tur til Bangkok. Vår alles så trufaste kollega Joke på kontoret i Bangkok gifta seg i Vietnam i slutten på september. 13 oktober hadde paret bryllupsfest for venner og slekt i Bangkok.




Det var ein fin seremoni,velsigning av det inngåtte ekteskapet. Det blei vist film frå bryllaupet i Vietnam og eit album med flotte bilete låg på gåvebordet.




Alle fekk ete seg mette på god mat og kaker som var arrangert som ståande buffet utanfor kyrkja.




Me var tre frå Mukdahan som reiste. Ikkje verst å få to Bangkok helger på rad.








For to av oss blei det ei skikkeleg damehelg. God mat, manikyr, masasje og shopping tek me vel imot.




Rett etter festen drog me til nattmarkedet der eg klarte å få med meg to maleri i fine fargar som eg gler meg til å hengja opp i heimen min i Mukdahan.

torsdag 11. oktober 2007

One night in BANGKOK.........























....å nei. Det blei ikkje ei, men tre netter og fire dagar i Bangkok slik heilt plutseleg. Ein av elevane skulle ha fri for å reisa bort. Dei to andre måtte ha eksamen over 3 dagar i thaiskulen. Kva gjer så ein lærar utan elevar. Jo, hiv seg rundt for å oppdaga fleire nye ting i dette fine landet. Med "turen går til Thailand" i handa og gode tips frå ein gild kollega sette eg meg på eit tidleg fly til Bankok. Så vidt innom hotellet og så bar det rett til "The big palace"-Wat Phra Kaew. Storslått og kongeleg omgitt av ein 2km lang mur. Fargerikt og imponerande byggverk. På kartet såg eg at eg ikkje var langt frå elva,Chao Praya. Eg gjekk ned til elva og fekk meg ein fin båttur til ein billeg penge opp og ned. Elvebåten har mange stoppestadar og eg hoppa av når beina fekk lyst til å spasera igjen. China Town og det store kjoepesenteret i glass, Paragon fekk eg med meg på denne turen.




Fredagen moette eg ein kollega som viste meg slummen. Den stod i kontrakt til opplevingar dagen foer. Eg fekk vera med til NMS sitt prosjekt "Home of pride-lovsanghjemmet". Det er ein barnehage for 0-3år. Under motorvegen og utan uteområde. Det var nett som å koma inn i ein bunkers. Dei gjer ei god gjerning dei som arbeidar her. Smilande og nysgjerrige ungar moette eg på innanfor veggane. Det var ei rar kjensle å vandra ut gjennom slummen og ut i storbyeksosen att.





Denne kvelden vandra eg rundt på Suan-Lum, nattbasar. Her var musikk, god mat og mange boder. Eg klarte å la vera å handla så mykje for det var så godt berre å finna roen og kjenna på god stemning medan det gjekk mot midnatt og stengetid. Kva passa bedre enn å få med seg litt fotmassasje foer eg drog heim.
















Laurdag var eg klar for litt kultur igjen. Etter nok ein rask symjetur på taket av hotell Boss Tower, fekk eg tak i ein taxi og drog til Wat Pho, Bangkoks eldste tempel. Her fekk eg sjå landests stoerste buddha samling og landets stoerste buddha. Den kvilande Buddha er 46m lang og 15m hoeg. Det var i dette tempelet den foerste undervisninga starta. Her kan ein få god,billeg massasje av studentar. Det måtte eg berre proeve ,,,,,,og det var godt gitt.






Så bar det vidare i ny taxi som blei koeyrt av Bon Chai. Han blei min foelgesvenn resten av helga. For 300THB dagen kom eg meg overalt. Han hadde brosyrer og guiding var han ein kloeppar på. Eg kom meg innom Chin Jewelry og fekk se når flotte steinar blei slipt til smykker og ringar. Ei omvisning i verkstaden og kikking i ein flott butikk passa bra for ei dame som liker å sjå fine smykke i gull og diamantar.
Målet den dagen var Wat Saket, det gylne fjellet. Dette er ein fredeleg plass med fin beplantning og 360 graders utsyn over Bangkok. På vegen ned bar det innom Chatuchak helgemarknad, 5km og meir enn 8000 boder. Her blei det handling og min trufaste taxivenn tok kaka då han starta å pruta for meg. Det fungerte. Eg fekk alt billegare enn startpris. Til og med eit maleri kom eg ut med. Han bar alt og han tok bilete. Det nærma seg kveld.. ..og eg tenkte meg heim, men min gode venn meinte eg måtte innom ein god skreddar. Som sagt så gjort. Plutseleg var eg i ferd med å ta mål til både ullkåpe og drakt og kjole. Denne kvelden var det herleg berre å liggja på senga å lesa i "tusen strålende soler" og lata seg med ein amerikansk film på fjernsyn. Har ikkje sett fjernsyn sidan eg forlot Norge så nå blei det litt luksus rett og slett.







Sundagen var det ein kjapp tur innom skreddar igjen for å gjera justeringar på den nye garderoben. Utruleg kor fort dei kan sy på bestilling tenkte eg medan eg grubla over korleis eg skulle få alt med meg heim. Resultatet blei ein ny bag.











Eg kom meg heim med alt, fine bilete og gode minner frå min foerste storbytur heilt på eige hand...... og taxi kortet til Bon Chai (.....next time my friend from Mukdahan.,,.you call me. Bon Chay drive you everywhere.....)




p.s eg ser det blir ein del skrivefeil undervegs. Beklager godtfolk, ber over med meg. Det går litt fort og tastane sprett og hopp litt av seg sjoelv av og til.




























mandag 1. oktober 2007

No er det tid for å se seg om i distriktet


Utfartstrongen har starta.
Eg er blitt nokonlunde kjend i nærmiljoeet, dagsrytmen er på plass og eg har funne roen i heimen min. Dermed vaknar den nysgjerrige delen av meg. Landet har mykje å by på, men det har og distriktet Mukdahan. 17km utanfor byen ligg ein stor flott nasjonalpark, PHU PHA THOEP. Det var berre å ta beina fatt. Endeleg fekk eg kjensla av å vera på tur igjen. Sjoelv om det var varmt å gå var det fint å få kjenna på eit snev av fysisk aktivitet. Med vassflaska i handa fekk eg oppleva eit landskap som endra seg etter kvart som eg kom lengre og lengre opp i hoegda. Her var det mange,store sandsteinformasjonar, flora og fauna, klipper, vassfall og utsikt.



Denne veka ha meg og hatt mykje vitjing frå Noreg. Det er ekstra kjekt når ein ser kjente fjes blant dei besoekjande .Studentar frå misjonshoegskulen i Stavanger har vore her, og NMS-Eivind som eg likar å kalla han, for han var med på forboennsgudstenesta mi foer eg drog, har vore her som reiseleiar for eit reisefoelgje. "Du må hiva deg på alt du kan dette året,for elles vil du trega når du kjem heim, sa han". Eg er heilt einig og dermed var eg med dei til ei flott ny kaltolsk kyrkje som ligg utanfor byen. Ei nonne fortalde oss historia til 7 martyrar som ligg gravlagd her. Levningane ligg inni dokker i glasskister i kyrkja. I nyare tid, faktisk under krigen blei dei forfulgt og drept av politiet for si tru. Det gjer inntrykk å hoeyra slikt og med påfoelgande film blir det enno sterkare. Huset som nokon av dei budde i står framleis på området. Området her er storslått og det ligg kloss oppi Mekongfloden. Me ser over til Laos.





















I byen Mukdahan har det vore ein festival. Byen har vore pynta i silke som seg hoer og boer. Dei har feira byen sitt 25årsjubileum samstundes med at dei opna ein turisinformasjon. Stoffer i silke i sterke fargar dekorerer byen. Eg er glad i fargar, men det kan virka litt voldsomt av og til. Desse fargane har eg og fått moett på hotell og konferanserom i helga. Våre kollegaer frå Bangkok har og vore her på vitjing. Me har hatt fagdag ilag idag og sosialt samvær i helga. Mange kjekke medarbeidarar som kunne fortelja frå sine prosjekt og sitt arbeide i felten. Eg skjoenar at det blir dreve mykje god misjon og diakonarbeid rundt om. No ser eg fram til å få sjå litt av dette spanande arbeidet.